พื้นฐานการออกแบบท่อ

โดยทั่วไป งานติดตั้งท่อประปาที่เดินใต้ดิน เราจะนิยมใช้ ท่อ PE คือ ท่อที่ทำด้วยวัสดุ Polyethylene ซึ่งในการออกแบบท่อนั้นสิ่งที่ควรรู้เบื้องต้นมีดังนี้



1. ขนาดเส้นผ่านศูนย์กลางด้านนอกของท่อ ท่อที่นิยมใช้จะมีขนาดต่อไปนี้

การออกแบบท่อ

1/2” = 20 mm.
3/4” = 25 mm.
1” = 32 mm.
1-1/2” = 50 mm.
2” = 63 mm.
2-1/2” = 75 mm.
3” = 90 mm.
4” = 110 mm.
5” = 140 mm.
6” = 160 mm.
8” = 200 mm.


2. ความหนาของท่อ ซึ่งท่อ PE ที่มีขายทั่วไปจะมีอยู่ 2 ประเภทคือ

HDPE คือ High Density polyethylene ท่อที่ทนแรงดันได้สูง ซึ่งระบบงานท่อจะใช้ท่อประเภทนี้ซึ่งจะมี มาตรฐาน มอก. 982 กำหนดไว้
LDPE คือ Low Density polyethylene ท่อที่ใช้ความดันต่ำใช้ในงานเกษตรกรทั่วไป

เกรดของท่อ แบ่ง เป็น PE80 PE100 ซึ่งที่ความหนาเท่ากัน PE100 จะรับแรงดันได้ดีกว่า
ความดันจะกำหนดเป็นค่า PN ซึ่งขนาดท่อที่นิยมใช้จะมี

PN 6.3 ความดันระบุที่ 20 องศาเซลเซียส = 0.63 Mpa
PN 10 ความดันระบุที่ 20 องศาเซลเซียส = 1.00 Mpa
PN 16 ความดันระบุที่ 20 องศาเซลเซียส = 1.60 Mpa

ซึ่ง 1 Pa = 1 N/ m2

ถ้าแรงดันน้ำสูงควรคำนึงถึง water hammer ที่จะเกิดขึ้นด้วย
*Water Hammer คือ แรงดันน้ำที่เกิดขึ้นขณะเปิด - ปิดปั้ม

3. ขนาดของท่อ สิ่งที่ควรคำนึงถึง คืออัตราการไหล

สูตรที่ใช้จะเป็น Q = AV

Q = อัตราการไหล มีหน่วยเป็น ลูกบากศ์เมตรต่อวินาที
A= พื้นที่หน้าตัดท่อ ตารางเมตร
V= ความเร็วของน้ำ เมตรต่อ วินาที
ซึ่งในบางครั้งเราจะใช้ อัตราการไหล ที่ได้จาก ปั้มมาทำการคำนวณ